Alen en palingen zijn biologisch gezien één en dezelfde vis: de Anguilla anguilla. Toch is het benoemen van de vis al jarenlang voer voor discussie.
Zo zou een aal een kleiner dier zijn dan een paling en zou de benaming ‘aal’ gebruikt worden voor een jonge paling. Ook is er nog de opvatting dat het bij een ‘aal’ om het levende dier gaat, de zwemmende vis. Het woord ‘paling’ gebruik je als je het hebt over het eetbare visproduct.
Maar wat is nu waar? Wij leggen het je uit in deze blog.
Verschil tussen aal en paling
Een verschil tussen aal en paling is er niet, behalve dat de woorden verschillen. Met aal en paling wordt namelijk dezelfde vis bedoelt. Vroeger werd in sommige delen van Nederland gepraat over paling, en in andere delen over aal. Net zoals dat bijvoorbeeld ook geldt voor friet en patat.
Doordat er verschillende woorden gebruikt worden voor hetzelfde product, ontstaat er toch nog ooit verwarring.
Waar die verwarring vandaan komt? Je leest het hieronder.
Geografische indeling
Zo’n vijftig jaar geleden publiceerde Dr. Th. H. van Doorn al een boek (Terminologie van riviervissers in Nederland, red.) waarin het verschil tussen een paling en een aal aan bod kwam. Daarin stond een kaartje waaruit bleek dat er een geografische indeling kon worden gemaakt van het gebruik van de woorden ‘aal’ en ‘paling’.
In Zeeland, Noord-Brabant en Vlaanderen koos men vooral voor het woord ‘paling’ en in Limburg, de Achterhoek en alle gebieden ten oosten en ten noorden daarvan was ‘aal’ populairder.
In Noord-Holland, Zuid-Holland en het gebied van de Benedenrivieren hadden de twee termen een verschillende betekenis. Had men het over een paling, dan ging het over de schieraal, de paling die nog niet helemaal geslachtsrijp is, maar wel naar de zee trekt. Het woord ‘aal’ werd gebruikt voor alle andere soorten.
De ‘aal’ verdwijnt
Het boek waarin dit kaartje stond, stamde echter uit 1971 en het kaartje was zelfs gebaseerd op nog oudere gegevens uit 1941.
Uit een wat recenter onderzoek uit 2011 blijkt dan ook dat die indeling inmiddels niet meer klopt. Er zijn tegenwoordig namelijk nog maar weinig geografische verschillen te zien. Sterker nog, het lijkt erop dat het woord ‘aal’ langzaam uit de Nederlandse vocabulaire verdwijnt. Ondanks dat het het dichtst in de buurt komt van de Engelse benaming van de vis (‘Eel’, red.).
De meeste Nederlanders gebruiken vandaag de dag de term ‘paling’ in plaats van ‘aal’. Toch zijn geen van beide woorden fout en kun je de woorden ‘aal’ en ‘paling’ zonder problemen door elkaar gebruiken.